Kana o manuś ni vakarel so avilah pe leha, kova śaj pale avel pe leha. Te hi kova laćhipe, śaj laćhes avel. Kana si ʒunlalipe, thaj kana si bićaćimaça kerdo, e manuśesqe butvardol o pharipe, bajrol lesqi dukh thaj ʒung, vraśalipe lesqi tragika. So maj but andar kova ni vakarel, sa maj but bajrarel po bilaćhipe, kalǎrel po ʒuvdipe. A e tuga xal isanoh, thaj gia bibaxtalo, ʒungale vunděnça lindo manuś dikhel kaj varsave oćhalina prasten pala leste. Thaj sa  kova tradel le p-o rovipe, a vov rodel t-e avel mesia, rovel pala o muklipe.

O manuś, vaj o pero

1.

Paś-e raskrsnica p-o Vinerplatz an-o Köln, anglal o udar bare ćheresqo, an-o trotoari ćhuvdo si jek mesingano kotor. Pe lesqi, katar e curuvlǎ mordi rig dikhlol pe o anav: Maks. Tala o anav o bianimasqo datumo thaj o dives kana seha deportovime an-o Koncentraciono lager, o datumo lesqe mulimasqo.

O Maks beśelas an-o kher angla savo si o mesingano manaj.

Mudarrdo si sebet golestar kaj seha Rom, Sinto, Zigeuner vaj Xalo, thaj kova si sa so śaj o manuś ʒanelas kana pe curuvlaça uśtavel po mesingesqo manaj. Nesave manuśa śaj gindinen kaj o Max seha arxitekto, vaj kaj akava kher vov ćerdas, vaj seha xulaj fabrikaqo savi kerel e betonesqe barra p-o trotoari.

Kana nakhav paśa e Maksesqo manaj, me parrne izran thaj istarrde dikhimaça phirav sar korro. Varsavo śil istarel ma, thaj an-e majtate divesa. Golesqe sikivav avere rigaha e dromesqe te phirav p-o Maksesqo manaj te na uśtavav.

O trotoari thaj o manaj p-o Vienerplatco ni mukel ma rahati.

Beśav an-o tikno ćher nadur kotar, thaj si ma p-o zido baro ogledalo. Uteharin kana uśtav cupavo thaj bangarrdeh phirav paśa o ogledalo dikhav an-e lehte o muj manuśesqo savesqi morći si kovli thaj svako diveh diklol pe averećhandes. Sajekhe dikhimaça an-o ogledalo dikhav avere manuśes. Jek drom birranglo, averdrom thule talajakhengo, vaj phuće nakhesqo.

Gia dikhav an-e ma majbute manuśen thaj vakarav lença te na avav phangle mujesqo angla lende. Povarkana mothovav lenge varso andar lengi morćhi, vakarav lenge sar diklon pe lenge jakha thaj haćarav sar kaj me papuri den vorba mança, me sute papuri an-e ma. Dukhavdo thaj peravdo lenge phare trajosqe haboreça, savo haćarav an-e ma.

Jek lendar si mo baropapo o Murato. Andar lesqe palune dǐvesa vorbisarrdas mange mi bike e Puja, lesqi majkamli bori, e Salkosqi romnǐ. Dav ma godǐ p-e Pujaqi vorba savi dijas manca angla po mulipe, an-o rromano pero tala o Sokolov krš, an-e Dolǎne p-e Podgoricaqi periferia.

Majanglal no so muli-tar e śilǎrrde ʒukela lije te baśen thaj te roven. Ni kerde kova khetanes, no ulavde. Ni slutisarrdas kova po laćipe. Paśaraća e maćke rovenas. Gurudonah maśkar e barr thaj karrne  thaj rovenas krrleça savo daravelas savorren. Tala e mortǐ delas, phurrdelas oděha, kerelas o manuś pestar te daral, e ʒungalimasqe udara guravde thanengo thaj dar putrelas.

Savorre beślam utrujal amari bika. Seha but nasvali thaj phuri, haćarrdam kaj ka merel. K-o brrś seha brś laqe mulimasqo. O maripe dikhlas thaj aćhilas ʒuvdi, ćalǐli pharipe, dikhlas manuśesko rat thaj mulipe. Dikhlas o Angluno lumiaqo maripe, p-e albaniaqe plaina, p-e Prokletie. Gia thaj o Dujto maripe, naśindoh pe pereha p-e Kučesqe plaina. Terrni liah te durićarel, majbut xoxavindoh thaj sikindoh no so ćaćas ʒanelas kova te ćerel. Brśença durićarelas, thaj sa maj but sikolas. Durićarelah pe gava, thaj pe ćavrrença an-e po ʒuvdipe sa varso adǐćarelas ….

Beślam an-e bikaqi baraka paćarrdi ter-papireça, a amari phuri, nasvali bika paślǒlah po pharo, purano, sastruno kreveto. Upral late jek putano sureti, jek dumut kerdi grafika gajakesqo Ivan Goran Kovačić an-e partizanutni uniforma. Lekhavdo koror kartono, bangarrdo, katar e memelǎki strafin kalo, xalo. P-e sajek putarrdipe e barakake udaresqo miśkojas pe p-o karfin, sar selami kerelas.

-So si tumenqe? So phanglen tumaro muj, ćhavrralen? – vrrkni e phuri. –Paśon e bikaqe…

-Dikhen li akava sureti upral ma? Mo děvero o Huko, mudarrdilo an-e partizaja, mujel pe leste. Sar kaj si phrala, mudarrdilo e jagalǎha an-e vasta. Adǐćarrdah e němcorengi kolona, upre p-e Platie. Gurudilo pala e okuka… sar savo vordon vi motori śvapsko avel, vov mukel andar e jagali. E soldaturi peren an-o konǒno… majpalal dikhle le. Jek oficiri paśilo lesqe zejendar thaj dias le muj te del pe rigate. Thaj kote mudarrdas le. Majpalal andar o jagalo muklah upral leste an-o del trin fiśekuri. Sa kova e skojevcuri dikhle. Ʒangle kaj o oficiri dias barikanipe amate Hukusqe, amare junakosqe, ćorro vov. E skojevcuri majpalal ćojral, praxosarrde le pe Lopate, an-e  Lijave Rijeka…

Haćarrdem na jekto me bikaqo mulipe, no laqi paramići savi ka iklel andar la thaj pe laqo than maśkar amende ka aćhel.

Akharrdas ma vasteça. Telǎrrdilem upral la, istarrdinos lake śuke vastorre, laqe izravne najorra, thaj aśundem so phenel mange:

-Unzar mi cahra.

-Akana!

-Va.

2.

Kerdem sar kaj phendas mange. Liem t-e unzarav e purani cahra angla e bangarrdi thaj kali baraka. E ćhavrre lie te pumužin ma, te prasten utrujal ma baxtale. E dada thaj deǎ, bi vorbinos, dikhenas ma sar unzarav e cahra. A me ćeravah kova izravne vastença, darano. Dumut vakarde mange kaj akia cahra katar e ćang ʒi ke ćang nakhel. Okova savo unzarel la, hasili si peha te lel la. Semah li kova me, ni ʒanglem, seha ma deśupanʒ berrś. Tobe, o ʒanglipe kaj śaj me lavah e purani cahra, mi paporengi cahra śel brrśa purani, dias ma zor thaj baxtalo ćhudiem la p-o berand. Kana dikhlem e unzarrdi cahra upral ma laqe śukarimaça, varsavo baripe istardas mo odǐ. E cahraqi oćhalin sa maj thulǒlah thaj kalǒlah. Akana ʒanglem kaj akia cahra falisarrdas mange.

E jaga varsave kamibasqe thaj muklimasqe izraě an-e mo sano, terrno trupo. Ʒanglem kaj liem te reslivav thaj te bajrivav.

An-e cahra seha kalipe. Dikhindoh lako andripe sar kaj aśundem o havazi nakhlimasqo, aśundem bianimasqo rovipe e dejengo, ćhavrrengo rovipe, nasvalo gilabipe, sar kaj sungarrdem o pipe thaj o matipe, kamibaski bahval thaj dilipe, a pe me ćhama haćarrdem o tatipe e ǎsvengo.

Varko istarrdas me naja. Mi bika, istarrdinos pe p-i rovli aćelas paśa ma. Khanikana ni dikhlem la maj baxtale mostença, a gia phagi, bi zorǎqi. Laqe ǎkha seha ćinge, thaj kana dikhlem sar laqe jasva strafinen p-e laqe grćome thaj phure ćhama manglem te lav la angali. Voj istarrdas e purani cahra thaj ćumidias la. Ćerdem thaj me kova.

E Puja an-e barikane momenturi hulǎrelas po dikhlo. Beśindoh laha p-e pustećije tala e cahra ʒanglem kaj hi la varso te mothavel mange. Varsavo guravipe savo bajrolas laqe ʒuvdimaça thaj savo śaj thaj mrrno delas mrrtik. Varsave alava save naśti sikon no aśundon thaj angle ingardon. Vaj jek alav. Jek alav saveha sah vakarrdol pe.

- Adǐćarrdem te zurardoh.- lias te vakarel sar pehće, buhlǎrrdinos p-o dikhlo p-e pustećie.

-Akale vorbaqe trubul te aves zuralo! Kia paramići ni vakarrdol pe duj droma. Thaj te na del o Del duj droma te ʒuvindi pe amença. Phuri sem, ćhinǐ, ka merav akia jrat. Ma dara! Ma dara nisohtar an-e ćo ʒuvdipe. A majbut na katar o ćaćipe thaj ortimata, thaj katar o mulipe.-

Ni paćajem kaj mi bika ka merel k-o jrat.

Beślem paśa la, dikhindos laqo, ćhoneça strafime ćhama, aśundem sar del vorba.

- Tu daras mulimastar, terrno san… a o mulipe si jekto ćaćipe savo savorre ka pinʒaren. Sa aver si jek burrnek sune, adǐćaripe, xoxavipe thaj e zor zuralesqi p-o bizuralo... A ka dav će vorba andar ćo baropapo. Mulo-tar tala akia cahra...

Vazdiem o śoro thaj dikhlem o kalipe cahraqo. Polokeh miśkojas pe sebet e bahval. Cehnia pe sar e vaktosqo śupuripe.

Kana mo trajo śaj vaćarelah deleh vorba e cahrake ćhibaça. Gia liah mi bika te del vorba a maje ćerdolas pe sar kaj e cahra mança vaćarel.

3.

Primoara, Dujto maripe 1944. Brś, Crna Gora, Gornji Zagarač nadur katar o Danilovgrad. Ćingarrdo brrśindeha, ćhinǒ, darano cahrutno pero reslah an-e umal andar savi e lenorri Suśica nakhelas. Pheneha, thaj voj e askerendar naśel. Savorre seha, a majbut e ćhavrre thaj e deja, ćhině thaj darane katar o maripe, grmlǎvine e toporengo pharripe, rovipe thaj vrrknipe. Naśenah akana pe jek, majpalal p-e aver ćalavenah rig, phirindoh maśkar e soldaturi, gurudonas an-e vośa, e gaʒe dikhenas p-e lende kaj si e ʒungale soldaturi. Pala lende.

K-o dǐvesa o brśind delah pehće sar mato, savorre seha ćinge. Lenge grasta phares thaj daranes phirenas, darane sar e manuśa utrujal lende.

Oxtovarrdeśe brśengo papo, ceribaśa e peresqo phirelas anglal, bango, p-e lesqe śuke dume soldatesqo śiněli savestar hulǎrrdas e manaja. Crrdelas paluno thuv andar p-i lulava. Naj seha le tutuno, phabarelas śuke lipaqe patra. Lehqi gudǐ seha p-e lesqo ćhavo o Salko. Dindoh mrrtik e sakaluśa thaj ćumindinos pe ćhavrren thaj pe rromnǎ, majanglal duj-trin ćhon  lesqo ćhavo vaćarrdas lesqe kaj o maripe sig ka agoril te gelo-tar thaj vov an-e partizaja. Ka agori vov k-o dilipe. Ka ikalel vov k-a phuv andar o maripe, o naśipe p-e vośa iklistas lesqe p-o nak.

Akana o Murato rodel pe ćhaves, paluno drom dikhle le an-o Zagarač.

Alosarindoh o than kaj ka loden, o Papo beślo tar p-e jek barr paśa e lenorri Suśica dikhindos o voś utrujal p-e savo perelas e paśaraćin. Dikhelas sar o pero, e rromnǎ thaj e ćhavrre unzaren e cahre, sar thoven jag. Kerenas kova sigo, sikade, bi alavengo, sikade p-e pi bući. Dur varindě grmia vaj e topuri pharronah, naśti ʒanelas te ulavel. A sa k-o halabuka savi devleha ućharelas o thavdipe e Suśicaqo anelas e dar an-e lesqo but darano ilǒ. E dar pala pe unukuri, dar pala po pero, e dar thaj phućipe; ka dikhel li pale pe ćhaves.

Thaj kana dias godǐ kaj śužo than maladah pe peresqe, kana gindisarrdas kaj k-o jrat rahati ka soven, a vov ʒungado upral lende te arakhel len, (Kova butvar kerelas, a udǐves sovelas.) kaj dik, paśeh aśundile e jagalǎ kaj pharron. An-o voś upral e umal e gaʒe mukenah andar e jagalǎ, nesave soldaturi, mate manuśa. O Murato vrknisarrdah sig te mudaren e jaga thaj savorre p-e jek than te ćiden pe, angla lesqi cahra. Jek paśa jek, te len pe angali, vastendar te istaren pe, e deja pe ćhavrren po brek te ćićiden, an-o porr pale t-e irin len.

Vaj, docna seha.

E jagalěnça, bare, ćorvitale manuśa iklenas andar o voś sar mulimasqe oćhalina. K-o ʒungalimasqe soldaturi, paśile e romane peresqe asandoh, gilabindoh, pheras kerdinoh, sar kaj seha varso baxtale. E Roma ćidinǎlě sig paśa o papo Murato, darane mostença, dikhindoh an-e unzarrde jagalǎ.

Jek katar ko ʒungale askejra, lengo komandanto, bare ćhojraqo an-o vah istarelas o jagalo. Seha kova baro zuralo Gaʒo. Asalah dilivaneh, lehke jakha strafinenas tala e śubara pe savi seha baro manaj. O Murato uśtilo katar o barr thaj thodas pe angla pe Roma, savenge naj seha hasili bari zor thaj te haćaren pe daraneh. E dar an-e lende sovelas, thaj povarkana ʒungadolah, gia zurales sar akana.

E soldaturi lie e patave an-e cahre te te ćhuden, phirindoh utrujal sar ʒućela, rodindos askerenge manaja, xape. E grasta lie daravnes te frknin, kopitença e phuv te hanaven, sar kaj haćarrde o ʒungalipe. O Gaʒo paśilo k-o Murato thaj dindoh le mrrtik vastestar liah te vakarel leça, asandoh. A k-o asape seha xoxavno thaj o Papo Murato kova ʒanelah. Kerelas zor thaj vov te asal, vakarindos leske bujrum. Dijas le raćia andar e buklia. O Gaʒo, dindoh mrrtik e butlia, lias te del pe soresa karing e phuresqo muj asandoh. Varsavo ʒungalipe dikhlolas pe an-e Gaʒesqe jakha. A o Papo śantino dikhelas le, kerelas zor te crrdel pe lestar. A o askeri seha but zuralo, zuralo vaśe purane thaj ćině kokala e puresqe, saves seha zor te dikhel le an-e jakha.

O Gaʒo, so o vakto maj but nakhelas, sa maj but e jakhença naśelas e phuresqe dikhimastar. Dikhelas e Romen, pielas raćia andar e putlia thaj akuśelas len, daravelas e ćhavrren, a von pe jakha ućharenas palmença, thaj lenge deja pumužinas len. Aśarenas pe te aćhen ʒuvde, e Gaʒe te na mudaren len. E soldaturi te na ćhelen pe lenge ćhavrrença. Kola soldaturi ćerenas kova, an-e faše paćarrde ćhavrren ćhudenas an-o del, thaj ande lende mukenas andar e jagalǎ, vi istarenas len pe jagalěnge ćhurika, vi lença te khelen pe sar topkaça. A e grastenge marenas e karfa an-o ćikat. Gia istarenas e manaja avere askerenge. Rodenas vast laćhimasko mudarindos e ćhavren thaj e grasten.

Pe opaś e jrat e mate askejra lie te dǐlaben pe askerutne gilǎ.

K-o gilǎ an-o maripe e Roma but droma aśunde. Thaj akana, o mato Gadʒo rodias o Papo Murato leha te dǐlabel. A o phuro, dikhindoh pe unuken thaj pe bojren miśkojas śoreha kaj ni kamel kova te ćerel. Ni kamelas te dǐlabel e mate manuśença, e askerença save istarenas e unzarrde jagalǎ an-e ćhavrre thaj rromnǎ. Sa khandelas p-o ʒungalipe.

“Sar te dǐlabav, ćorro me, so maladas ma me pereça. Sar te xoxavav mo odǐ. Sah mo ʒuvdipe nikasqe ʒungalipe ni kerdem, sar khonik aver o pharipe thaj o maripe śoreha nakhlem, ni marrdem ma thaj zuralo istarrdem ma. Naśti te phukavav o odǐ me ćavesqo savo dias pe p-o ʒungalipe. Nek sikon me ćhavrre thaj unukuri, tobe, akava śantino odǐ ni ka dǐvabel e gaʒenge mudarimasqe dǐlǎ! P-o agor me ʒuvdimasqo, man the me ćhavrren ni ka melǎrav. Tobe na! ”-vakarelas an-e peste o Papo Murato.

- Dǐlabe!- vrrknisarrdas o Gaʒo. - Dǐlabe mi dǐli, gurbeto!

- Dǐlabe phurea, ciganino san!- die krrlo e askejra.

O Papo dikhelas an-e Gaʒesqe jakha thaj maśtia śereça.

- Ni svidǒlpe tuqe mi dǐli?! A kasqi dǐli manges tu t-e dǐlabeh?!

- Nikasqi , tobe, soldatea – sar pesqe vakarel o Papo.

- Manuś!alen, naśen katar o ʒungalipe.- vakarel angle o Murato

- Roma sam, muken amen rahati, nikasqe ʒungalipe ni kerdam. Ni ka phukavas tumen. Aven bižaj, sebet ka ćhavrre, aśarav tumen Devleça…

- Dik, dik, kerel pe bižaj!- phenel jek e askerendar.

O Gaʒo, xasarrdinos pi kontrola pe peste, crrdel o jagalo thaj zurales ćalavel e phureh an-e mosta. Vov, perindos p-e barr lias te ratvarel. Ni muklas ni alav. O Gaʒo vazdias le thaj po baro barr thovdas le te beśel, vaj lias te del p-e Roma, pe ćhavrre thaj rromnǎ save lie te vrrknin thaj te aśaren te na mudaren lenge papoh. E rromnǎ ni ʒanenas so majanglal te keren, e ćhavrenge jakha dikhlença te ućharen vaj e phures te arakhen. E Paposqe thavdelas o rat andar o nak thaj chindi murva, thavdelas o rat p-e lesqi ćor thaj lesqo śiněli.

- Dǐlabe! Ʒuklea! – vrknia o komandanto, istarrdinos o jagalo upral e phuresko śoro.

-E phuv agia te kamlǒl… sar kaj tu keres, man ni trubul nisavi phuv... me kamav e manuśen averećhandes. –polokes dukhavde vośtença vakarel o Papo.

-Na vakar dilipe! Savorre sen phukavne. Guraden e Ćiroh Kamenarović, guraden e ilegalcoh. A ʒaba,  mudarrdam le, sar okolen tumaren gabelěn.

- E Mustafah thaj e Ćamileh Ahmetović, phralen – vrrknisarrdah o askeri savo aćhelas paśa o komandanto.

- Thaj e Kadrijah Hadžović – phenel aver.

Aśundinos e anava, o Papo polokeh uśtilo-tar. Sa ko manuśen pinʒarelas. Lenca seha thaj lesqo ćhavo o Salko. Pelas o śanto, jekto o rovipe e ćhavrengo śundolas.

E ćhavrre, dikhindos pe ratvale papos izravne vastença khosenas pe jasva katar e ćhama. Thaj von pinʒarenas ko anava. Akana sar kaj savorre slutinas kaj ka aśunen e Salkosqo anav, o anav savo majbut ka dukhal.

- Salko... vrrknisarrdas o Gaʒo thaj lias te asal.

O Papo kana aśundas o anav pe ćhavesqo  lias e Gaʒes te istarel korratar te tasavel le, a mothavdas po naśtipe thaj phuripe.  Jekto reslas o reveri lesqe śinělesqo te istarel, thaj kote muklas le e zor a vov polokeh pale pelo p-e barr, angla e gaʒesqe parrne.  A o Gaʒo crrdel o parrno thaj ćalavel e phureh savo xutel p-e rig ćhudino.  O askeri vazdias le thaj pale thovdas le po baro barr te beśel. E jagaleha lias te marel le an-o muj, a avere vasteha istarelas lesqo śoro te na perel. O Papo sa maj but mukelas o rat, savo ćhorrdolas utruǎl. Sah o pero rovelah thaj kućia.

"Madaran... ućharen e ćhavrrenge jakha... da dikhen, phanden e jakha!" – vakarelas o phuro maśkar e linde daba.

- Thaj e Salkoh mudarrdam će! Salko Sejdović! Po drom karing o Ćevo! Savorren mudarrdam len! Sa maj crra sen, ka pobedisarah! – lias te vrrkni sar dilo o komandanto.

E Puja, aśundoh o anav pe rromesqo, xutlah p-o komandanto istardinos lesqo jagalo, thaj o Gaʒo aćhilo. E soldaturi xutle thaj istarrde e jagalǎ an-e terrni rromnǐ.

E Paposqo marrdo thaj peklo trupo polokeh fujisalǒ katar o ratvalo barr thaj pale ćaladah p-e phuf.

Kote kaj aćhilo o rat ćhorrdolas lestar.

Pelas o śanto. O ʒungalo śanto, savo ćhinelas povarkana o daravno rovipe e ćhavrengo

E Puja istarrdas zurales o jagalo thaj dikhelas an-e gaʒesqe jakha. Ćidelas o ćhunger p-o muj t-e ćhungardel le. Izralah. Dikhelas e Paposqo rat p-e pe vasta katar o jagalo, thaj delah pe te mudaren la, e phureh te muken ʒuvdeh, lesqe ćhaves mudarrde. O Gaʒo ni vakarelas khanći thaj mate jakhença dikhelas e terne rromnja. A kana dikhlas pire thaj laqe ratvale vasta daralǒ, thaj ćhudias pestar e rromnǎ. A voj peli tar paśa o ratvalo Murato. O Gaʒo lias te khosel o rat katar pe vasta pe pe patave, thaj prasias karing e len ane laqo paj pe vasta te xalavel. E askejra porrade jakhença dikhenas e komandatos, angluno drom dikhindos le an-e agasavi dar, polokes phirindos karing o drom paśa e Puja savi ćhudinǎlǐ p-o ratvalo thaj ćalavdo Murato.

O komandanto savo sig xalavelas o rat katar pe vasta ane len,  lias te vrrkni pe pire askejra te naśen kotar.

Sar avile, gia kotar naśle, sig, andar e jek drom, sar kaj naj seha kote. E Suśica thavdelas poloke.

O darano pero, jasvença xalavde mujenge ćhavrre thaj deja, prastie karing o Papo Murato savo uśtilo thaj diape zejença po baro barr. Pheres lelas duho, ćhindinos.  Nesave lie te anen paj andar e len te xalaven lesqo muj. Kana avilo peste, majanglal lias e ratvale barrorre thaj ćajrori utrujal peste te rodel najença, sar kaj seha lesqe majbut źao pala e umal no pala p-e dukhavimata. Kana crrdie le paśa e len lesqo muj te xalaven, dur lie e ʒućela te baśen. E grasta paśile. Lesqe bojra xalavenas lesko ćikat thaj ćalavdo dukhavdo muj, ćhindo thaj gribime, dikhindos kaj aćilo korro pe jek jak. Leski ćaći jak ćorrdili.

E Suśica thavdelas ratvali.

Rovindos, lesqe unukuri phućle le sosqe ni gilabias e gaʒengi gili.

-Ka ʒanen kana ka bajron… thaj khonik te aćhilas tumendar ʒuvdo! – vakardas ćhidne vuśtença thaj maśkar e phage danda.

Ćhon dive majpalal, tala e cahra, sebet e dukha mulo tar an-o than Bëjza an-e Albania, kaj si praxome.

Nijek manaj naj le savo śaj varkas delas gudi p-e lesqo dukhavno mulipe andar akava trajo. Ʒi akia paramići.

O Papo nikamlas nikaski askerutni gili te gilavel.

Pire gilaça muklas akija Lumija,

Lumia ʒungalimasqi, Lumia pherrdi askerenge oćhalina

Savendar e Roma ni ka malaven nikana rahati.

Ko oćhalina si lenge ke jakha ćhivde.

Ućharen o muklipe.

Povarkana godisarav kaj an-o vakto me Paposqo ʒuvdisarav.

Darav thaj mi jak izral. Dikhav an-e gledala,

mi paposqi jak savi si mrrne jakhaça istarrdi.

Ko jak del ma zor te paćav

Kaj nikana, nikana ni trubul o manuś te mudarrel pe.

Zor sajvasa o manuśnikanipe ka ʒanel;

khanći maj barvalo manuśestar naj, sajek trajosqo xasarrdipe

kotor si amare manuśnikanimatar savo biirindos xasavol.

A xasarrdimaça ciknǒl e ćherain amare ʒuvdimasqi,

sa maj crra sam manuśa …