Lovaricko shibako grizhipe

Kiadványaink

Radio Romano

Archív

Csatka

Közös Út Baráti Kör

Blog

Névjegy

Gindima

Tumencaj muro dyi sagda. Te na bisterdyon pa jekhavreste, zhikaj e luma luma avla,..

http://rfgy.blog.hu/

Portré

Rostás-Farkas György

CTMT videók

GTranslate

 

Rólunk

O parno kokostirko PDF Nyomtatás E-mail
Írta: boldasla: Selam Pató   
2013. szeptember 28. szombat, 09:46

O parno kokostirko (japani paramicha): Trajolas jekhfar jekh dad thaj jekh dej, thaj numa jekh shavo sas len, kasko anav Chutaro sas. Von phure sas aba, kade o Chutaro korkores kerelas butyi pe la familijake vorezasli phuv. Kanak kothe nas but butya, avri phirelas ando vesh, te kidel kasht, so shaj bikinel ando foro, thaj kodol cine love lasharde variso pe lengo trajo. Butyarno thaj lasho shavo sas, ba o dad thaj e dej vi kade butivar xolyarnyike sas pe leste anda kodo, kaj but lasho sas lesko jilo. Butivar, kanak gelas khere andar o foro, thaj maladyilas jekhe chorre manushesa po drom, uladas lesa kodola xurde love, so las anda o kasht, thaj nikanak na bishaldas-tar shushe vastesa khonyikas, kon jekh cerra xaben manglas lestar.

Ba lesko phuro dad atunchi xolyardas pe leste majzurales, te gele avri ando vesh kethanes. O phuro manglasas varisavo divo te mukel jagalasa, te avel majlasho o rucisardo xaben, ba o Chutaro atunchi sakanak baro glaso kerdas, cipisardas, vaj barra shudas angla e zhivina vaj chiriklyi, so lesko dad manglasas te mudarel.

- Chachipe si, amaro shavo but butyarno-j, ba naj les but godyi. Ande lesko sorro trajo sar jekh robota kerela butyi andej phuv thaj ando vesh. Khanchi na zhanel pala o trajo... - phende jekhavreske o dad thaj e dej, ba vi lenge shavenge. Pe jekh shukar dyes, o Chutaro, sar sakanak, po vesh perdal gelas khere. Losshales nakhelas po drom, dikhelsa le kasht, ashunelas le chiriklyengi gilya. Jehkfar numa jekh bisiklo glaso maladas lesko kan. Kothe dikhlas, kathar avilas o glaso, thaj jekhe parne kokostirkes dikhlas, kon kikidyilas mashkar jekhe uche kashteske granzha, thaj na zhanelas te slobodisajvel kothar.

Lesko shero tele bandyilas, thaj bizorales miskisarelas peske phaka. O Chutaro na kerelas duma, sigo opre gelas po kasht. O kokostirko darades dikhelas pe leste. O Chutaro kovles avri las la mashkaral le kranzha, thaj atunchi dikhlas, hoj e chiriklyi si phugnyasli. Telal lake phaka lungo sulica unzholas avri.

- Muri chorri – reslas kovles la chiriklyate o Chutaro -, soski bari dukh shaj reslas tut! Phugnyardas tut o jageri, nashtig sas hura majdur, thaj phugnyasles mashkar le kranzha kikidyilan. Ba na dara, akanak aba sa mishto avla, e phugnyi naj zhungalimos.

Polokes avri cirdas e sulica andar le kokostirkesko trupo, kovles avri uzhardas thaj vulusardas e phugnyi. Pala kodo las la chiriklya, andre ingerdas la xornes ando vesh, thaj kaj jekh garado than tele shuttas la mashkar le burra.

- Dikhesa, pala jekh cerra vrama losshales hurasa! - shordas zor ande late, thaj majdur nakhlas khere.

Pala kodo avilas-tar kodi vrama ando bersh, kanak pej mal naj but butyi, o Chutaro sako dyes avri phirelas ando vesh anda le kasht, thaj numa ratyasa reslas khere. Jekhfar, kanak palesh ando vesh sas, jekh shukar terni shej tordyilas angla lengo vudar. Pe lako kuj bari trasta inkras, sar te avilasas pala lungo drom. Pej bar perdal blage glasosa andre cipisardas ando kher, si khere o raj Chutaro vaj naj? Andar o kher avri avilas le Chutaroski phuri dej, thaj but chudisarelas, kaj jekh kasavi shukar shej rodel lake shaves.

- Te aves majandre, shukar shejori, ba muro shavo naj khere. Anda le kasht gelas ando vesh, thaj numa ratyasa avela khere. Te kamesas, azhukar les andre!

E shukar shej na primindas o akharipe, tele beshlas pe jekh beshimasko phal angla o kher, thaj kothe azhukarelas bara ravdasa le Chutaros. Le phure mangenas te hatyaren e situacija, phirakerenas krujal late, thaj zumade ando vorbisaripe te hamisardyon lasa, kaj te zhanen, so rodel jekh kasavi shukar shej ande lengo gav, ba khanchi na zhangle latar. Chaches, e shej skumpes das asaporo, ba pala sa pushipe numa kodo utarimo das: azhukarel le Chutaros.

Palunes, kanak aba intrego kalipe sas, but kashtenca pe lengo dumo khere reslas o Chutaro. E shukar shej opre tordyilas, bangardas pes, thaj skumpe, kovle glasosa pushlas:

- Si man bax, tu san raj Chutaro?

- Ova, me som Chutaro – angledas chudisardes Chutaro. - So mangesas mandar?

- Kathar detehara azhukarav aba kathe tut – angledas e shukar shej, thaj kovle asaporosa dikhelas le Chutaros.

- Te aves andre ande amaro kher, shaj khinyi san aba – phendas o Chutaro, kon phares maladas alava andej bisikli situacija. Andre ingerdas la sheja, das lake andar la familijako chorrikano xaben. E shej primisardas lesko akharipe, po prago tele shuttas lake papucha, thaj xalas manro Chutarosa thaj le phurenca. Pala la ratyako xaben e shej palesh skumpe asaporo das, pe jekh sekundo lazhavnes andre phandas peske jakha, thaj pushlas kathar o Chutaro: fajil leske? Mangelas romnyake te lel la? O Chutaro bare jakha kerdas, daba zhanglas te patyal, kaj kasavi shukar shej romnyi avelas jekhe chorre plugareske. Vi o dad thaj e dej daravnes dine muj: kathar shaj lelas lengo shavo kasave but love, kaj jekha somnala romnya te lel thaj te inkrel?! E familija but chorri-j, le shaveske inke but vrama trubul te azhukarel, te shaj kerel ansurimo.

Ba e shukar shej kaver gindilas pala kado:

- Kodoleste, kaj o manush baxtalo te avel, na trubul barvalo te avel, majimportantno-j o lasho jilo. Te mukhen man, kaj te shaj ashav ande tyumaro kher, na avna bibaxtale. Sa butya zhanav te kerav, thaj mishto zhuvasa sashtarzene.

Kanak le Chutaroski phuri dej ashundas, kaj e piramnyi na numa shukar si, ba vi butyarni, but losshalas, ke pe kodo gindilas: avla varikon, kon zhutila la. Kade le phure palunes mukhle le ternenge: te keren ansurimo, thaj o Chutaro vi peski godyi xasardas-tar kathar e bari lossh. Vi ande lesko suno na patyajlasas nikanak, hoj avla les kasavi shukar romnyi. Pushlas latar, sar bushon la.

- Bushuv man kade: Kothedindi Komachi.

Pala kodo avri puterdas o kombo pe lako dikhlo, thaj love las angle, sosa bishaldas le Chutaros, kaj te kinel xabena thaj vorezutni mol. Baro bijav kerde. Le phuren inke nikanak na reslas kasavo baro lashipe, bigranyicasa asharenas lenge shaveska nyeva romnya.

O Chutaro palesh phirelas ando vesh, ba pala e butyi sidyarelas khere, kaj sigo kethanes te shaj avel peska romnyasa, thaj pala leski musura sorro dyes na xasardyilas o baxtalo asaporo. Leski romnyi khinyipe na pinzharindes kerelas butyi, kanak ande la sokraki godyi avilas variso, so inke trubulas te kerel, kodo aba dulmut gata sas. Kade sashtarzhene lichajvindes trajonas, thaj lengi lossh numa majbari kerdyilas, kanak e Kothedindi Komachi saste shaves andas pej luma.

Nachilas jekh vrama. Jekha ratyasa, kanak o Chutaro khere avilas pala e mal, sar sako dyes, thaj pala la ratyako xaben khinyindes hodinelas pej treshtija, Kothedindi Komachi kado phendas:

- Sako dyes phari butyi keres, vi kade kasavo chorrikanes trajuves. Te avelas amen shajipe, kaj te putras jekh amaro magazino, na trubulas sorro dyes pej mal thaj ando vesh bandyuv-khinyuv. Me mishto zhanav te khuvav, kado shaj avelas amaro angluno paso.

Pala kodo andar o kombosa phanglo dikhlo avri las jekhe burnyikasle love, thaj bishaldas-tar le Chutaros, te kinel sa, so trubul kodoleste, kaj voj te zhanel te khuvel.

O Chutaro po kaver dyes sa andas-tar andar o foro, so importantne sas leska romnyasa, thaj Kothedindi Komachi manglas les: te tordyarel opre e khuvimaskiskamin pe le kheresko podo. Pala kodo duma das leske, leske dadeske thaj dejake, hoj o khuvipe bares but vrama avla, thaj voj kodo kamel lendar: te mukhen la korkores tela e sorro vrama kanak khuvel.

Kathar kodo dyes e Kothedindi Komachi pe trin bersha perdal sako dyes aba stafilasa opre gelas po podo, thaj butyarnes khuvelas zhi-kaj e ratyi. Pala dyeseste pe dyeseste majkovli thaj majsani kerdyilas, butivar majna mucisajvlas kathar o bizoralipe. O Chutaro zorales mangelas la: te na kerel majdur kadi phari butyi, te na nasvarel pes, kanak vov na mangel khanchi baro barvalipe. Ba e Kothedindi Komachi na mukhelas-tar laki butyi. Palunes, sar nakhle-tar trin bersha, jekhe somnale poxtanesa pe lako kuj, tele avilas pala o podo. O poxtan strafinelas, nikanak na dikhinde farbi sas les, lokho sas, sar o por, ba kade tatyarelas, sar o majphari phanri. O Chutaro thaj le phure bare jahka kerde, kasavo somnalipe zhi-akanak nikanak na dikhle!

Ba e Kothedindi Komachi kasavi nasvali sas aba, kaj na zhanelas te tordyol pe peske punre, trubulas tele te pashlyol. Bizorale glasosa manglas kathar o Chutaro: te anel kothe lako kombosa phanglo dikhlo, sosa lende avilas, thaj kanak o Chutaro kerdas kodo, voj duj somnakaja las avri andar kodo.

- Zha-tar kheral, thaj zha zhi-atunchi, kanak nachon tyire saduj somnakaja. Numa atunchi bikin-tar o poxtan, kade les anda kodo majbut love.

O Chutaro andej trasta phandas o somnalo poxtan, peste las vi le duj somnakaja. Phares mukhlas kothe peska romnya, kon kasavi bizorali sas, sar kon pala jekh baro nasvalipe si. O Chutaro pe but dyesa perdal nakhelas pe le droma, ba inke vi o angluno somnakaj ashilas leste, apol zumavelas sigo te nacharel. Palunes ande jekh durutno foro reslas, thaj kothe leste gelas jekh shefari, kon pushlas lestar: so kamelas te bikinel? O Chutaro angle las andar e trasta o poxtan, so e Kothedindi Komachi khuvdas. O shefari dikhelas-dikhelas, vazdas-vazdas ande lesko vast, leska musurate kikidas kodo, pune losshasa opre cipisardas:

- Kadi si chachi materija! Thaj sar tatyarel! Sar te trajolas! Nikanak ande muro trajo na dikhlom kasavo shukaripe, sar kado-j. Kathar si tut?

- Muri romnyi khuvdas – angledas phutyardes o Chutaro.

- Bikin mange, mija somnakaja dav anda leste!

O Chutaro numa atunchi zhanglas, sosko kuchipe kerdas e Kothedindi Komachi, kanak kadi ahor ashundas. Ba ande leski godyi avilas, so phendas leski romnyi: numa atunchi te bikinel-tar o poxtan, kanak aba nachile le duj somnakaja. Kade phendas variso le shefareske, sostar na bikinel leske kodo, thaj gelas majdur. Pala jekh cerra vrama ande jekh kaver foro reslas. Sigo angle las o poxtan, thaj le mausha krujal leste tordyile, bare jakhenca chudisarde kodo. O majbarvalo shefari shtarmiji somnakaja kamelas te del anda leste. Ba le Chutaroske ande leski godyi avile la Kothedindi Komachiake alava, thaj ke inke jekh intrego somnakaj sas leste, thaj inke andar o angluno somnakaj ashilas variso, na bikindas-tar o poxtan. Hodinelas jekh cerra, pala kodo majdur nakhelas. Le forura kathe aba dur sas jekhavrestar, thaj o Chutaro pe majbut dyesa perdal trubulas te zhal, pune ande jekh kaver foro resel. Kothe inke majbut manusha tordyile krujal leste, sar angla kodo, thaj rivalizacija kerde jekhavesa, kon delas majbut anda o poxtan. Le forosko majbarvalo manush oxtomiji somnakaja kamelas te del anda leste, ba o Chutaro vi leske na bikindas-tar les, sar zhanelas: inke jekh intrego somnakaj si ande leski trasta.

Pala o somnalo poxtan ashunde le manusha ando sorro them, thaj kanak o Chutaro ande jekh kaver foro reslas, aba azhukarde les le majbarvaleske slugi, thaj vortakes lenge rajeste ingerde les. Kanak o prebarvalo raj dikhlas o poxtan, so ande shel farbi ablyolas, lokho thaj kovlo sas sar o por, thaj majmishto tatyarelas, sar o majphari phanri, avri phendas: akarsode te avel kodolesko ahor, lesko trubul te avel. Deshmiji somnakaja imbisardas le Chutaroske, kon vi kado ahor na primindas. Nashtig te bikinel-tar o poxtan, vi atunchi, te si kasavo baro barvalipe le deshmiji somnakaja, so inke ande lesko suno na sperilas. O prebarvalo raj mangelas les:

- Bikin-tar mange kado poxtan! Mishto-j! Te cerreske hatyares le deshmiji somnakaja, dav anda leste bishmiji!

Bishmiji somnakaja! O Chutaro na zhanelas sufla te lel kathar o chudisaripe. Sode but love! Kadalesa vi e Kothedindi Komachi lichajvela. Kade bijandilas ande leste kodi gindo, kaj bikinel o poxtan, vi atunchi, te sas inke majna jekh sorro somnakaj ande leski trasta. O prebarvalo raj ande kodo sekundo potyindas le love, thaj chorre Chutaroske chaches but zor trubulas, te zhanel te ingrel-tar pesa kadal but love. Losshales gelas khere, ba o drom akanak aba majlungo sas, majbut vrama trubulas te nakhel bishmije somnakajenca pe lesko dumo, sar la lokha trastasa.

Palunes khere reslas. E Kothedindi Komachi losshales pajkerdas les. Aba jekh cerra zurajvelas. Pushlas, soski sas e mita, thaj o Chutaro phutyardes sikadas e lada.

- Bishmiji somnakaja si ande late. Vi jekhesa na majcerra, me ginadom len!

Le phure mucisajvle; bishmiji somnakaja! Kado kasavo baro barvalipe-j, so na zhangle godyasa opre te resen. Mangle penge shavendar, te sikavel lenge kodol bares but somnakaja. Numa e Kothedindi Komachi pushlas jekh cerra xoxadyindes:

- Bikindan-tar o poxtan angla kodo, hoj le duj somnakaja nachilenas? Te azhukardanas inke, trandamiji somnakaja lasas. Etalo, kade deshmiji somnakaja xasardam... - Ba majpala pachasa phendas: - Ah, so... Vi kade dosta love si kadal. - thaj baro dyes kerdas lashe xabenenca peske romeske, kon khere reslas pala o lungo drom.

Andar le love nyevo baro kher vazde, thaj o Chutaro barvalo shefari kerdyilas. E Kothedindi Komachi kamipesa zhutisarde les, bararelas lenge shaves, thaj grizhilas le phuren. O barvalipe na rumusardas le Chutaros, lesko jilo vi akanak lasho sas, sar angla kado, skumpo ahilas, thaj e familija chaches losshales shaj trajolas. Numa le Chutaroski dej na zhangle te bistrel le but somnakaja, so dikhlas andej lada, kanak o Chutaro khere reslas pala o lungo drom, thaj na mukhelas rahati laka bora:

- Na khuvesas palesh kasavo somnalo poxtan? Sode but somnakaja avenas amenge palesh! Thaj o celo shaj asholas andej lada, ke o nyevo kher aba opre vazdine, vi andre sa si, so trubul, tyumaro magazino lashes funkcionalil, na trubulas khanchi te nacharas andar kodol love, ba hajkam jekhfar lashes avelas. Te san chaches lashi romnyi, thaj kames te ferines tyire shavesko avindipe, atunchi khuves o nyevo poxtan... - phendas sako dyes.

E Kothedindi Komachi na kamlasas te kerel so laki sokra manglas latar. Vakarelas lake, kaj o Chutaro thaj lengo shavo na trubul te daran kathar o avindipe, dosta love si len thaj o Chutaro lasho shefari si, ba e phuri sakanak xolyardas pe late.

- Na vorbosar, na vorbisar! Bibutyarni san, na kames butyi te keres. Kaver zhulyi ande tyiro than zumavelas zorasa te kerel sa anda peski familija, pe soste si la shajipe.

Palunes e Kothedindi Komachi mukhlas, te avel sar e sokra kamel, thaj ande jekh rigutni soba palesh opre tordyardas e khuvimaskiskamin, thaj vi voj gata sas, te khuvel. O Chutaro na manglasas te mukhel lake, serosardas la, soske but dukha sas la vi atunchi, kanak o angluno poxtan kerdas, thaj akanak aba na trubul lenge majbut love, ba e Kothedindi Komachi numa brigaslo asaporo das.

- Trin bersha sigo hurana-tar. Numa kodo jekh mangav tumendar, kaj kanak khuvav, te mukhen man intregones korkores.

Thaj kathar kodo dyes, sar bershenca angla kodo, sa deteharasa andre gelas ande kodi soba, andre phandas pes, thaj numa ratyasa avilas avri. Ba aba pala unyi dyes dicholas pe late, soski khinyi-j; laki somnali kovli musura avri parnyilas, thaj lake gadeski haravlyi pala dyeseste pe dyeseste majandre trubulas te cirdel pe lako mashkar.

- So shaj kerel kothe? - kado pushipe phirelas savaxtunes ande laka sokraki godyi. - Garant-i, numa anda kodo sanyol kade, kaj man te xolyarel. Etalo, si but zhulya kon khuven, ba khonyik na kerel andar kodo kasavo guravipe.

Jekhe deteharasa azhukardas, te zhal-tar kheral sakon andej butya, pala kodo chorindes kaj kodi soba gelas, kaj Kothedindi Komachi kerelas peski butyi. Changla delas angla o vudar, thaj kalmes rigate pizdas kodo. Pej xiv perdal jekh bari khuvimaskiskamin thaj jekhe bare parne kokostirkes dikhlas, sar andar peske phaka shingrel avri pora peska klyunosa. La chiriklya intregones sharadas-tar o rat, thaj andar lako phak aba bares but pora faltinde. Kanak sama las la phura, kon dikhel la andar le vudereski xiv, dukhades opre cipisardas, thaj avri huralas pej felyastra.

O dukhado vurlyipe ashundas vi o Chutaro, thaj daravnes peska dejate nashlas. E phuri mothilas leske, so dikhlas. O Chutaro avri nashlas andar o kher, thaj izdravnes dikhelas le kasht. Palunes pe jekh kasht sama las le kushlyarde parne kokostirkes. Ke andar leske phaka aba but pora faltinde, nashtig zhanglas majdur te hural, thaj kathar o bizoralipe merajvelas po kasht. Andar le Chutaroske jakha avri shordyile le asva, opre gelas po kasht, tele andas le kokostirkes, dukhade sunusaripesa mazindas les, thaj andre ingerdas ando kher. O kokostirko mulimaske glasosa das duma leske:

- Chutaro, seruves tut inke pe kodo parno kokostirko, kon andre kikidyolas mashkar jekhe kashteske kranzha? Me somas. Pala kodo avilom-tar tute, kaj najis te dav anda kodo, sar muntusardan muro trajo. Akanak merav. Grizhisar kamipesa amare shaves...

O Chutaro mulikanes rovindes praxosardas-tar le kokostirkes ande lengi bar. Parudas pesko anav. Kathar kodo dyes kade bushonas les: Kothedindo Chutaro. Peske shavesa kethanes sako dyes avri gelas andej bar tela o kasht, tela soste o parno kokostirko sovelas ando savaxtuno suno, thaj sadujzhene kamipesa seronas pe e Kothedindi Komachi.

 

Módosítás dátuma: 2013. szeptember 28. szombat, 12:54
 
Copyright © 2024 Kethano Drom - Közös Út. Minden jog fenntartva.
A Joomla! a GNU/GPL licenc alatt kiadott szabad szoftver.
Fordította a Magyar Joomla! Felhasználók Nemzetközi Egyesülete
 

Tehetség

Örökségünk nyomában

PTK roma tananyagok

Emlékezet

Portré

Közös Út a Facebookon

Mottó


„A cigány kultúrának intézményekre van szüksége...
Én ezt egy kulturális autonómia intézményrendszerén belül képzelem el, amely nem szavakból, hanem láncszemként egymáshoz kapcsolódó intézményekből állna.”

***

Részlet Orbán Viktornak  2008. április 11-én elhangzott beszédéből.


 

Civilhang

SZEMlélek

Galéria