No, Shavále, Rromále, kamáv te phenáv tuménge ek paramíchi, sar ashundém la vi me katár murró pápo, no, várekana máshkar le Rrom dénas dúma ay phenénas but paramícha, kachá paramíchi chachimása si may lúngo, núma, músay si te skurtív la xantsí. Ay phenél kadyá, ke sas ek Rrom, kadó sas de domúlt, kothé and’e Evrópa, kay sas defial phuró, ay kamélas eké gazhéske baré lové, ay nashtí pochinélas léske desá, ke nashtí kerélas buchí, ke phuró manúsh sas, na, te kerél buchí. Atúnchi ek djes, kadó Rrom phuró naswáylo ay muló. Atúnchi praxosardé les sar kerél pe mashkár aménde le Rrom, kerdé léske e pomána, ay vo sas thodinó ande pésko groposhévo. 

Núma o gazhó kadó, káske vo kamélas lové, sa zhálas ánde’l trushulá, ay xuchélas p’o groposhévo le Rromésko, ay sa mangélas léstar le lové. Ay phenélas léske: “Tu kamés mánge panzh shelá dólaria!, tu kamés mánge panzh shelá dólaria, músay te avés te pochinés mánge kukolá lové”. Sar shay avél o Rrom, ke muló? Nashtí avélas.

Atúnchi ek djes nakhél kothár, katár le murmúntsi, ek Rrom ternó, lashó manúsh, ay dikhél varekás kay xuchél pe’k groposhévo varekásko ay phenél: “Sar... kadó diló, sar kerél kodyá? xuchél pe’k groposhévo, nashtí kerél kodyá, nay mishtó!, nay les respékto, khánchi!”

Atúnchi zhal ay pashól pásha o gazhó ay phenél léske:

–Ashún, gazhéa, so kerés kathé?, so san?, diló, tu? ...te xuchés pe kodó groposhévo. Kon si kodó kay muló kothé?

–Ek Rrom si, kay kamélas mánge baré lové..., kamélas mánge panzh shelá dólaria! ay muló ay chi avel mange te pochinél!

–Sar shay avel ke muló? nashtí avél kathé, so san diló?, sóde kamélas túke lové?

–Panzh shelá dólaria.

–Mishtó, me pochináv le túke ay te dikháva tu kathé, te dikháva tu kathé, me mudaráv tu.

Atúnchi lel ánda’y posechí le panzh shelá dólaria ay pochinél le gazhéske. Ay o gazhó zháltar, zhal véselo, zháltar phirindóy, prástel, sa, zháltar.

Atúnchi o Rrom o ternó zháltar phirindóy zhi p’e vúlitsa ay avel karíng léste ek phuró Rrom, ay atúnchi phenél léske -mashkár amende el terné phenén le phurénge “káko”, ay el phuré phenén le ternénge “nepóturia”, “shavéa”, “shavorréa”! -atúnchi o ternorró phenél le phuréske:

–Sar san, phuréa Rróma, káko, so kerés tu katká?

–No, zumaváv murrí bax, me zhav ánde kadó fóro, ke kamáv te dikháv, te dikháv sar si kothé. Kamés te avés vi tu mántsa?

–No, mishto-y, káko, te na meshaíva tu, me zhav túsa.

Atúnchi zhan so’l duy zhené ánd’ek than ay o phurorró phenél léske:

–No, dikh, man si man férdi trin djes. Nashtí besháv may but... ke si man férdi trin djes. No, shay kerása but buchá kethané, shéfturia, shay lása lové, ay vulavása sa po dopásh, papalám. Me dáva tut dopásh ánda sa le lové kay amé kerása.

–No, mishtó-y –phenél léske o ternó–. Mishtó-y káko, plachál ma so tu phenés mánge, chachés ke mánge drágo. Avén ánd’o fóro, ...avén!

Atúnchi zhan ánd’o fóro so’l duy zhené kethané, ay kerén néshte shéfturia, chinén ay bichinén néshte továrruria prya lashé, xárkuma, sástri, brónzo, kolá, nerín lové ay vulavén sa po dopásh.

Atúnchi o Rrom o ternó phenél le phuréske:

–Ashún, phuréa, man si man ek báyo, chi zhanáv sar te phenáv les túke, yertisár mánge, me dikhlém eká rakliá, kay beshél ta p’o gor le gavésko, kay plachál ma but, but, but.

–Sar si kodyá? plachál tut abá, kána núma so prinzhardán la adjes? –o phuró, phénke.

–Ey káko, plachál ma, nashtí phenáv túke sóstar ay sar. Avélas mánge desiá drágo, te shay ansurívas man lása.

–...So san, diló?, dabáy dikhlán la gazhá ay kamés te ansurís tu?

–No, me kamáv, ke dikháv, ke shukár si, lashí, ay mánge myal, ke mánge la. Ke o Del phenél mánge ke mánge la.

Asál o phuró ay pushél:

–Ay kay beshél kachá raklí?

–No, p’o gor le gavésko, kay getol pe o gav.

–Ey, zhanáv kon si, voy si blóndo ay si shukár raklí?

–Ey, shukár! kodyá si!

–Myal túke kodyá! ...me zhanáv la, ke kána voy moretíl pepála várekaste, o gazhó, kay ansuríl pe lása merél; ánd’e ryat kay si o abyáv, pála o abyáv, kána trobúl te... –yertín mánge– te sovén kethané, merél, abá trayisardá kodyá.

–So si kodyá djéla?

–...Me phenáv tuke, ke me zhanáv, may phuró sim tútar, me zhanáv sar si kuchá djéla.

–No, mishtó, káko, me chi phenáv túke khánchi, me núma pushávas.

–No, núma, tu te kamés te ansurís tu lása, me mangáv la ay tu ansurís tu. Núma, avén ánde’k otélo ay racharása kothé ande léste, ay te na xasarés cho tráyo, numa trobús te kerés sogódi me phenáva túke. Te na kerésa so me phenáva túke, nashtí may ansurísa tu lása.

No, mishtó. Atúnchi zhan so’l duy zhené... ay zhan ay kerén pénge shéfturia, el lové vulavén le po dopásh, sa, ay zhan ay mangén la rakliá katár láke dadá ay atúnchi kerén sa, o abyáv, sa, ay avilí e ryat ay o Rrom phenél le ternéske:

–Ashún ek djéla, tu te kamés te trayís nashtí sovés lása.

–Sar ke nashtí sováv? murrí rromní si akaná.

–Núma nashtís. Phenáv túke! tu te sovésa lása, merésa.

–No, tu te phenés kodyá, tu san may phuró mándar, tu zhanés may but, atúnchi me keráva les.

–Tu trobús te sovés mánde. Kay sámas, ánd’o traxtiri ay na lása. Mek la te sovél kórkorro.

Atúnchi kadyá kerdé, ...de diminyátsi, ...vushtilé pa pénge páturia ay gelé avrí. Ay o Rrom o phuró phenél” “Dikhlán, ke chi mulán?” Me zhanáv sóstar merén kukolá kay kamén te sovén lása. La sas la trin vay shtar gazhé. Ay von mulé pála ek djéla kay si te phenáv túke akaná. Núma pýrvo, pála so me keráva, tu na phenkhánchi. Ke trobúl te keráv ek djéla, ay... chi plachála tut kachá djéla. Núma músay si te keráv la. Atúnchi lel la rakliá, ay phándel la ka ek kopáchi..., baré stryangósa, baré shelésa phanglá la, ay akaná lel o Rrom o phuró, ankalavél ek shurí, ay phenél la gazháke..., pushél la, ay lel te phenél láke nasúl vórbi, ay phenél láke:

–Me kamáv te mudaráv tu, me si te mudaráv tu, ke tu san... beng –sa délas lása dúma nasúl, nasúl.

Ay atúnchi o probléma sas, ke andré ánd’e gazhí, ánde láko státo, sas ek dúxo. Ek spírito, kay kamélas te lel sa kukolén kay ansurisávonas lása ay kamélas te mudarél le. Ay atúnchi kodó spírito anklistó avrí ánda láte, ánd’ek fórma sapéski, sar ek sap. Ay xukló opré p’o Rrom. Kamélas te mudarél le phuré Rromés. Atúnchi o Rrom la shuriása shindá le sapés sa. Ay phendá le terné Rroméske:

–Dikhés, pála kodyá tu nashtí sovésas lása. So me phenávas túke, sas o chachimós. E raklí sas farmechimé.

Kodolása o Rrom o phuró kamélas te sikavél le terné Roméske -ke trobúl te sikavél pe respékto ka’l phuré Rrom, ke vo phiradó manúsh sas.

–No, zhanáv, phuréa Rróma, trobúl te naisív túke ánda sóstegódi tu kerdán pála mánde, si ek shukár djéla.

–No, ay si man káver djéla te keráv pála tute. Avén kerás shéfturia... –kadó sas o tríto djes. Ay vulavén le lové mashkár pénde, sa, ay o Rrom phenél léske:

–Phenáv túke vi kadó, phenél o Rrom o phuró –sas o tríto ay vi o paslédno djes–trobúl te zhávtar. Trobúl te ambóldav, katár anklistém.

–No, núma, avélas mánge drágo, te avés améntsa, si amén e vátra Rromayí kay si pashé kathár, tu shay avés améntsa, te trayís améntsa, te beshés aménde.

–No (Shpanyolitsko 1), nashtív, tumé shay zhan kórkorro, tumé avéna baxtalé, avéna tumén but gláti, tumé shay trayína defiál mishtó. Na nekezhisávon pála mánde.

Atúnchi so’l trin zhené amboldinisáyle, ay zhan so’l duy... inchá ay o Rrom... inchá. Núma o Rrom si les váreso ay akharél le ternés:

–Ashún, ternéa, sháva, bystérdjilem váreso, ále kathé, ke kamáv te dav dúma túsa.

Aviló o ternó ay o Rrom o phuró phenél léske:

–Serés ke tu pochindán pála varekáste panzh shelá dólaria? Áke che panzh shelá dólaria... akaná, ke me zhav...

Atúnchi vo zháltar ka’l trushulá, ay o Rrom o ternó te na muló, péska Rromniása zhi adjés trayíl.

***